سعدی در زبان و ادبیات ارمنی

«سعدی در زبان و ادبیات ارمنی» به بررسی تاریخی نگاه ادیبان و دانشمندان ارمنی به جهان شعر سعدی و نقش این کوشش‌ها از جمله ترجمه آثار سعدی به ارمنی در نزدیکی فرهنگی ایران و ارمنستان پرداخته است.

گورگن ملیکیان در جستار اصلی این اثر، با نگاهی تاریخی، به نحوه‌ی مهاجرت ارمنیان طی لشکرکشی شاه عباس صفوی به قفقاز جنوبی می‌پردازد و از این امر تاریخی، به شکل گیری یک تبادل فرهنگی مابین ارامنه و زبان فارسی می‌رسد. ملیکیان در این کتاب از اهمیت ترجمه‌ی چهره‌های شاخص ادبیات فارسی به ویژه سعدی به زبان ارمنی می‌گوید و سعدی را برای ملتی که به مسیحیت اعتقاد دارند از این رو حائز اهمیت می‌داند که تاثیر شگرفی بر احوالات درونی افراد و شکل‌گیری تفکراتشان دارد.

او در ادامه و به تفصیل، به بررسی کوشش چهره‌هایی می‌پردازد که سعدی را به زبان ارمنی معرفی کرده‌اند و با کلامی شیوا، سرگذشت آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. او هم‌چنین از علاقه و تعهدی می‌گوید که میان فعالان ادبی و ایران‌شناسان ارمنی وجود دارد که هرروز نوید تولد دستاوردی تازه در این زمینه را می‌دهد.

پروفسور ساموئل مورادیان، دارنده‌ی عنوان رسمی چهره‌ی ماندگار علمی جمهوری ارمنستان و دکترای علوم ادبی، در جستاری دیگر، مطلبی را درباره‌ی پژوهش «سعدی در زبان و ادبیات ارمنی» به نگارش درآورده است. او با اشاره به وجود ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در میان دو ملت کهن‌سال ارمنیان و ایرانیان به واسطه‌ی تعلق به یک گروه زبانی و وجود ۱۴۱۱ واژه‌ی مشترک، سراغ از اهمیت این پیوند تاریخی می‌گیرد. مورادیان کتاب حاضر را اثری حاوی اطلاعات ارزشمند علمی و ادبی درباره‌ی آثار سعدی و ترجمه‌های ارمنی‌شان می‌داند که به اشتراکات عمیق معنوی هر دو ملت دوست می‌پردازد.

در جستار نهایی این کتاب نیز، دکتر محمود جعفری دهقی، دکترای زبان‌های باستانی و رئیس هیئت مدیره‌ی انجمن علمی ایران‌شناسان ایران، سعدی را در جهان ایران‌شناسی و ترجمه‌ی آن به دیگر زبان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. دهقی، بهانه‌ی نگارش این جستار را مقاله‌ی دکتر ملیکیان ذکر کرده و طی این جستار معرفی کوتاهی از سعدی نقل کرده و در چند بخش کوتاه، اطلاعاتی را درباره‌ی ترجمه‌ی اشعار و ورود شعر سعدی به کشورهای فرانسه، آلمان، روسیه، ایتالیا، ژاپن، چین، هلند، لهستان، جمهوری چک، اتریش، یوگسلاوی، رومانی انگلستان، مجارستان و کانادا ذکر می‌کند.

پروفسور گورگن ملیکیان متولد چهاردهم دسامبر ۱۹۳۶ (۱۳۱۵) در ایران است که تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه‌ی رازی آبادان گذرانده و تحصیلات دانشگاهی‌اش را در سال ۱۹۶۲، در بخش زبان‌ها و ادبیات شرقی دانشکده‌ی زبان و ادبیات دانشگاه دولتی ایروان پشت سر گذاشته است. او از سال ۱۹۶۲در همان دانشکده و از سال ۱۹۶۸ در دانشکده‌ی شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان به تدریس پرداخته که طی سال ۱۹۹۳ و ۲۰۱۷، ریاست آن دانشکده را نیز برعهده داشته و در حال حاضر پروفسور همان دانشکده است.