ساندرو پروویزیوناتو، روزنامهنگار، نویسنده و پژوهشگر برجستهی ایتالیایی، از چهرههای شاخصی بود که بخش عمدهی زندگی حرفهای خود را صرف روشنکردن زوایای تاریک تاریخ معاصر کشورش کرد. او در ۱۵ ژانویه ۱۹۵۱ در شهر میلان به دنیا آمد و در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷ در شهر رم درگذشت. طی بیش از چهار دهه فعالیت، در خط مقدم روزنامهنگاری تحقیقی ایستاد و با پروندههایی سر و کار داشت که همچنان بخشی از حافظهی زخمی ملت ایتالیاست: ترورهای سیاسی، شبکههای مافیایی، توطئههای پنهان و خشونتهای سازمانیافته.
پروویزیوناتو فعالیت حرفهایاش را با مدیریت یک ایستگاه رادیویی آغاز کرد و سپس به خبرگزاری رسمی کشورش پیوست، جایی که در حوزهی سیاست و پارلمان تخصص یافت. همکاری با هفتهنامههای معتبر و شبکههای خبری موجب شد تا نگاه تحلیلی و کاوشگر او در سطح ملی مطرح شود. در یکی از برنامههای تلویزیونی موفق، بیش از دوازده سال به بررسی پروندههای حساس اجتماعی و سیاسی پرداخت؛ برنامهای که بهواسطهی صراحت و نگاه انتقادیاش، مخاطبان گستردهای یافت.
یکی از مهمترین محورهای کاری او، تحقیق و پژوهش دربارهی دورهای بود که در تاریخ معاصر ایتالیا به “سالهای سرب” معروف است؛ دورهای که با خشونتهای سیاسی، انفجارها و ترورهای پیدرپی از اواخر دههی ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ ادامه یافت. او این وقایع را با دقت مستند کرد و با بهرهگیری از اسناد، شهادتها و روایتهای رسمی و غیررسمی، به بازسازی تصویری دقیق و واقعگرایانه از آن دوره پرداخت.
از میان آثار پژوهشی مهم او میتوان به کتابهایی اشاره کرد که به رمزگشایی از پروندههای مبهم سیاسی و مافیایی پرداختهاند. یکی از این آثار به بررسی پنجاه سال راز و توطئه در تاریخ کشورش میپردازد؛ دیگری به ساختار و عملکرد مافیا و پیوندهای آن با قدرتهای رسمی و پنهان اختصاص دارد. همکاری او با برخی قضات بلندپایه در نگارش کتابهایی دربارهی ترور نخستوزیر پیشین ایتالیا، یا سوء قصد نافرجام به جان پاپ وقت، جایگاه او را بهعنوان یک پژوهشگر جدی و قابلاعتماد تثبیت کرد.
یکی از آثار مهم او، کتاب “او باید میمرد” است که بههمراه قاضی فردیناندو ایمپوسیماتو نوشته شد. این کتاب به پروندهی ربایش و قتل آلدو مورو، نخستوزیر سابق ایتالیا، توسط گروه تروریستی بریگادهای سرخ میپردازد. پروویزیوناتو با بررسی دقیق اسناد، شهادتها و روایات مختلف، به تحلیل و بازسازی این حادثهی تاریخی پرداخته و ابعاد مختلف آن را روشن کرده است. کتابهای دیگری همچون “اسرار ایتالیا” و “رازهای مافیا” نیز در ادامهی تلاشهای او برای بررسی پروندههای پنهان و توطئههای سیاسی و مافیایی ایتالیا قرار دارند.
پروویزیوناتو تنها در رسانهها فعال نبود. او در حوزهی آموزش امنیت، مدیریت یک پایگاه تحلیلی دربارهی تاریخ پنهان کشورش و سردبیری نشریات تخصصی نیز فعالیت داشت. برای تلاشهای بیوقفهاش در افشای حقیقت و روشنگری، موفق به دریافت جوایز معتبر ملی و بینالمللی شد.